گل هماور یک گیاه دارویی بادوام و که بومی اروپا و مناطق گرم آسیا است. ترکیبات گیاه فراورده‌های خاص  از برگها یا سایر قسمتهای بالای گیاه (نه ریشه آن) تهیه می‌شوند.

البته از ریشه آن نیز می‌توان فراورده تهیه کرد، لیکن فراورده‌های حاصل از آن به احتمال زیاد سبب مسمومیت می‌شوند.

این گیاه گلدار طبی (نام علمی: Symphytum officinale) یکی از گونه‌های سردهٔ هماور است.

در کتب طب سنتی با نام آذان الحمار آمده است. سنفیتون از دیرباز برای درمان زخمهای سطحی و کاهش التهاب رگ به رگ شدنها و استخوانهای شکسته مورد استفاده قرار می‌گرفته است.

«آلانتوین»، که برای درمان زخمها خوب است ماده و ترکیب فعال ریشه‌ها و برگهای هماور است.

گیاه و برگ هماور حاوی اسید «روزمارینیک» نیز است که به کاهش التهاب و درمان آسیبهای وارده به عروق خونی ریه‌ها کمک می‌کند.

هماور دارویی

نام انگليسي: Comfrey

اسم علمی: Symphytum officinale L.

خانوادة: Boraginaceae

مقدمه

این گیاه دارویی برای اولین بار توسط شرکت زرین گیاه ارومیه  وارد ایران شده است.

این گیاه گلدار دارویی یکی از پر کاربرد ترین گونه های گیاهان دارویی است که در لوازم آرایشی و بهداشتی استعمال می شود. بیشتر در چمن زار های مرطوب، کنار رود خانه ها، باتلاق های اروپا یافت می شود.

گیاه شناسی

برگ های قاعده ای پایینی بسیار بزرگ تر و از نظر طول تا 10 اینچ و تخم مرغی شکل هستند و چون پوشیده از کرک های زبرند، هنگام تماس موجب خارش می شوند. دمبرگ تو خالی، گوشه دار و بسیار کرک ار، پودر برگ سبز رنگ، تقریبا بی بو و طعم آن لزج و قابض ضعیف است.

ریشه زیر زمینی هماور دوکی شکل، منشعب، اغلب به ضخامت بیش از 5/2 (دو و نیم) سانتی متر، فوق العاده چروکیده، محکم، دارای بافت شاخی، به رنگ تیره، از داخل سفید شیری، گاهی بر حسب اتفاق به رنگ قهوه ای تیره نیز یافت می شود.

تقریبا بد بو و دارای طعم شیرین، لزج و قابض است. پودر ریشه هماور به رنگ قهوه ای مایل به خاکستری با لکه های قهوه ای تیره (ناشی از رنگ سطح بیرونی پوست ریشه) است. پودر ریشه حاوی موسیلاژ بوده، لذا می توان آن را از آب جدا نمود.

ترکیبات شیمیایی و خواص درمانی

از ریشه، ریزوم و برگ و سرشاخه های گلدار آن استفاده می شود. این گیاه گلدار حاوی آلانتوئین است که یک تکثیر کننده سلولی فوق العاده قوی به شمار می آید. اثر ترمیم کننده ضماد ریشه و برگ های این گیاه به حضور آلانتوئین که عامل تکثیر سلولی است مربوط می شود. برای تحریک رشد بافت های سالم در زخم های چرکین و اولسر های مقاوم، از آلانتوئین استفاده می شود.

فعالیت ضد التهابی این گیاه دارویی نیز به اثبات رسیده است. هماور دارویی در اولسر های واریسی مزمن بر روی زخم ها و شکستگی ها گذاشته می شود و حتی در مورد فتق ها (به صورت پماد 12 الی 15 درصد) استعمال می گردد. ریشه این گیاه برای پوست های خشک رطوبت فراهم می نماید، باعث ترمیم بافت ها و انقباض می شود.

التهاب و لخته شدن را کاهش می دهد. چنانچه در کرم های سوختگی به کار برده شود بسیار خوب عمل می کند. دومین اثر ناشی از کیفیت آرام بخش این دارو به لحاظ کشیده جوش ها و آبسه به سطح می باشد. هماور دارویی در کرم ها، لوسیون ها، پماد ها، مرهم ها، دوش ها، شوینده های مو، شامپو ها، روغن های ماساژ و بدن سازی به کار می رود.

این گیاه با بیشتر گیاهان دارویی (ختمی صبر زرد،….) که نمی توان به همه آنها اشاره کرد به خوبی ترکیب می شود. همار دارویی محاسن بسیار زیاد و متنوعی دارد.

مقدار قابل توجهی از موسیلاژ تقریبا 30 درصد در برگ ها و ریشه ها وجود دارند. موسیلاژ عمدتا مرکب از پلی ساکارید های گلوکز، تریترپنوئید های فروکتوز، (ایزوباورنئو) اسید های فنلیک، کافئیک، کلروجنیک، لیتواسپرمیک، بتا-سیتوسترول آمینو اسید، آسپاراجین 1 تا 3 درصد و آلکالوئید هاست.

 

خواص هماور

دارای ویتامین‌های A , E و C

التیام استخوان شکسته

برای سنگ کیسه صفرا

خواب‌آور

التیام زخم معده

برای قطع اسهال

درمان و التیام زخم‌ها، ترک و شقاق نوک پستان

کاهش ورم حنجره و گلودرد

درمان تبخال

ضد کرم

مقوی قلب و رفع تپش قلب

درمان عدم دفع ادرار و درد ناحیه شکم

درمان ورم سرمازدگی

نرم‌کننده پوست‌های خشک و حساس

باعث به وجود آمدن گوشت تازه و ترمیم زخم

درمان بیماری سل

بسیاری از گیاهان این تیره حاوی مواد سمی به نام الکالویدهای پایرولیزیدین (PA) است، که برای کبد سمی است. «اکی میدین» سمی‌ترین الکالوید پایرولیزیدین است که در هماور یافت می‌شود. هماور رایج (Symphytum officinale) معمولاً فاقد الکالویدهای پایرولیزیدین سمی است (مگر بعضی اوقات).

برخی فراورده‌های این گیاه از سایر گونه‌های آن نظیر هماور تیغ دار (S.asperum) و هماور روسی (S.uplandicum) که به میزان خطرناکی دارای «اکی میدین» بالایی هستند، تهیه می‌شوند. ریشه تمامی گونه‌های گیاه هماور ده برابر بیشتر از برگهای آنها دارای مواد سمی است، لذا از مصرف ریشه این گیاه پرهیز کنید، مگر اینکه پزشک معالج از نزدیک بر روند مصرف آن نظارت کند.

اشكال موجود

انواع پمادها (حاوي 5 تا 20 درصد هماور)، انواع كرم، ضمادها و انواع مرهم هاي رقيق تهيه شده از اين گياه از حالت خشك يا تازه يا برگ تازه يا خشك يا ريشه گونه هاي هماور تهيه

مي شوند. تنها فرآورده هايي از اين گياه را استعمال كنيد كه از برگهاي آن تهيه شده باشند (S.officinale)، فرآورده هاي عاري از الكالويدهاي پايروليزيدين نيز يافت مي شوند. از فرآورده هاي تهيه شده از ريشه اين گياه و همچنين فرآورده هاي حاصل از گونه تيغ دار (S.asperum) و گونه رومي آن (S.uplandicum) استفاده نكنيد.

تدوین:مینو غفوری ساداتیه

آدرس اینستاگرام:gooldono.stand.sidoos@

تلفن:09308743868