سبزه نارنج
سبزه نارنج یکی از انواع زیبای سبزه نوروزی است که زینت بخش سفره هفت سین ایرانیان است. این سبزه زیبا را با دانه‌های نارنج پرورش داده و درون گلدان فلزی قرمز رنگ قرار داده‌ایم.
از دیرباز، سبزه به عنوان نشانه‌ای از تجدید حیات طبیعت و آغاز فصل بهار، جایگاه ویژه‌ای در میان ایرانیان داشته است. کاشت سبزه چند روز پیش از نوروز آغاز می‌گردد تا در روز جشن، سبزه‌ها به اوج تازگی و شادابی خود برسند. هر یک از گیاهانی که به عنوان سبزه برگزیده می‌شوند، حامل معنا و نمادی خاص هستند که سبزه نارنج نیز از این قاعده مستثنا نیست.
انواع دانه ها مانند عدس، گندم، ماش و هسته انواع مرکبات برای اینکار استفاده می‌شود که سبزه گندم از محبوبیت و معروفیت زیادی نسبت به بقیه برخوردار است. امروزه از سبزه نارنج و هسته مرکبات دیگر مانند پرتقال و لیمو نیز استفاده می‌شود که نسبت به سبزه گندم و دانه های خوراکی مزایای بیشتری دارند که در ادامه با آنها آشنا می‌شویم. اما طرز کاشت این هسته ها چگونه است ؟! بهترین زمان کاشت سبزه نارنج چه زمانی است ؟ و یا می‌توان آنها را در آینده به درخت های تنومند تبدیل کرد ؟! برای دانستن پاسخ این سوالها در این مقاله همراهمان باشید.
جشن کهن نوروز در میان ایرانیان، آیین‌ها و سنت‌های ویژه‌ای دارد که یکی از مهم‌ترین آنها گذاشتن سبزه است. سبزه نمادی از حیات، شادابی و سرزندگی است که با آغاز سال جدید، امید و نشاط را به خانه‌ها می‌آورد. از میان انواع گیاهان سبز، سبزه نارنج یکی از زیباترین و خاص‌ترین گزینه‌هاست که با زیبایی و عطر دلپذیرش، جلوه‌ای منحصربه‌فرد به سفره هفت سین می‌بخشد.
چرا هسته مرکبات سبزه های بهتری برای عید هستند ؟!
عدس، گندم، ماش و … همگی از دانه های خوراکی برای زنجیره غذایی انسانها هستند و با زحمت و صرف منایع آبی و انرژی تولید شده اند. برای داشتن یک سبزه عدس زیبا به حداقل 1 پیمانه از این دانه نیاز است و بعد از سبز شدن دیگر استفاده ای ندارد و از بین می‌رود.
اما در سبزه هسته مرکبات، تنها از هسته های غیر قابل استفاده میوه ها استفاده می‌شود و بعد از چند ماه نگهداری از آنها دوباره می‌توانید آنها را به چرخه طبیعت برگردانید و به نهال های زیبا و سپس به درخت های میوه تبدیل کنید. به همین دلیل امروزه سبزه لیمو، پرتقال و مرکبات دیگر مخصوصا سبزه نارنج طرفداران زیادی دارند و با برگهای سبز و چرمی مانند خود زینت بخش سفره هفت سین شما خواهند بود.
گیاه نارنج با ظاهر زیبا و بوی دلپذیرش، محیط خانه را معطر می‌سازد. این عطر طبیعی علاوه بر ایجاد احساس شادابی و طراوت، می‌تواند به بهبود روحیه و کاهش تنش کمک کند. رنگ سبز این گیاه نیز با آرامش‌بخشی و تقویت احساسات مثبت همراه است که در ایام نوروز، به شادی و نشاط اعضای خانواده می‌افزاید.
زمان کاشت سبزه نارنج
دوره رشد و نمو سبزه نارنج تا زمانی که جوانه‌های آن سرسبز و شاداب شوند، حدوداً بین دو تا سه هفته به طول می‌انجامد. از این رو، بهترین زمان کاشت سبزه نارنج ، حدود بیست تا بیست و پنج روز پیش از آغاز سال نو است تا سبزه‌ها تا رسیدن ایام جشن، به طور کامل رشد کرده و زیبا گردند.
مثال زمانی
اگر نوروز در ۱ فروردین است، بهترین زمان برای کاشت سبزه نارنج از حدود ۵ تا ۱۰ اسفند آغاز می‌شود. این بازه زمانی به شما اطمینان می‌دهد که سبزه‌ها تا نوروز به اندازه کافی رشد کرده و سرسبز و شاداب خواهند بود.
اما این هسته ها چگونه کاشته می‌شوند ؟!
در این مقاله ما به چگونگی کاشت سبزه نارنج می‌پردازیم اما به دلیل کمبود وقت و طولانی بودن زمان جوانه دهی، توصیه ما خرید یک سبزه نارنج زیبا و نگهداری از آن تا تبدیل شدن به یک نهال نارنج است.
1. تهیه هسته‌های نارنج
نخست تعدادی پرتقال تازه تهیه نموده و دانه‌های آن را جدا سازید.
دانه‌ها را با آب شستشو دهید تا لایه‌های چسبنده اطراف آنها برداشته گردد.
سپس دانه‌ها را به مدت ۲۴ تا ۴۸ ساعت در آب گرم خیساند تا پوسته سخت آنها نرم گشته و جوانه‌زنی آسان‌تر صورت پذیرد.
2. جوانه‌زنی هسته‌ها
پس از مرطوب کردن دانه‌ها، آنها را درون یک پارچه نرم یا دستمال کاغذی مرطوب قرار دهید. پارچه را در یک کیسه پلاستیکی بگذارید تا رطوبت آن حفظ شود و کیسه را در محلی گرم و تاریک قرار دهید. هر روز پارچه را مرطوب نگه دارید و پس از گذشت چند روز (معمولاً ۷ تا ۱۰ روز)، دانه‌ها شروع به جوانه زدن خواهند کرد.
3. کاشت هسته‌های جوانه‌زده
یک گلدان مناسب را با خاک مرطوب پر کنید. دانه‌های سبز شده را با احتیاط در داخل خاک قرار دهید، به نحوی که قسمت رویشی آنها رو به بالا باشد. عمق کاشت دانه‌ها باید در حدود یک تا دو سانتی‌متر باشد. پس از کاشت، خاک را به آرامی فشرده کنید تا دانه‌ها در جای خود محکم شوند.
4. مراقبت و نگهداری
برای رشد مناسب سبزه نارنج، ظرف را در محلی با نور کافی اما دور از تابش مستقیم آفتاب قرار دهید. خاک را به طور مداوم مرطوب نگه دارید، اما از آبیاری بیش از حد که موجب پوسیدگی ریشه‌ها می‌شود، پرهیز کنید. پس از گذشت چند هفته، جوانه‌های سبز از خاک سر بیرون می‌آورند و سبزه نارنج شما آماده برداشت خواهد بود.
نکات مهم در مراقبت از سبزه نارنج
- سبزه‌ها را در محیطی با دمای متعادل قرار دهید و از تغییرات ناگهانی حرارت اجتناب نمایید.
- چنانچه رشد مطلوبی در سبزه‌ها مشاهده نکردید، می‌توانید از کودهای ارگانیک همچون پوست خرد شده تخم‌مرغ یا کمپوست بهره ببرید.
- به منظور پیشگیری از آفت‌زدگی، سبزه‌ها را به طور منظم بازبینی کنید و در صورت لزوم از حشره‌کش‌های طبیعی یا سموم خانگی استفاده نمایید.
شرایط نگهداری سبزه نارنج در آپارتمان یا خانه :
آبیاری مناسب :
بهتر است آبیاری یعد از خشک شدن سطح خاک و به صورت منظم انجام شود. آبیاری بیش از حد و خشکی کشیدن زیاد نهال سبب پژمردگی، ریزش برگ و گلها، عدم رشد مناسب و میوه های کوچک خواهد شد. بنابراین دقت کنید که آبیاری نهال های جوان در فواصل منظم صورت گیرد و خاک آنها همیشه مقدار کمی رطوبت را داشته باشد.
نور :
سبزه نارنج برای رشد مطلوب، نیازمند میزان مناسبی از نور است. محل مناسب برای قرار دادن این گیاه، نزدیکی پنجره‌ای است که نور غیرمستقیم آفتاب به آن می‌تابد. قرار گرفتن در معرض نور شدید و مستقیم خورشید می‌تواند موجب سوختگی برگ‌ها و خشکیدگی آنها شود. از این رو، نور ملایم و غیرمستقیم بهترین انتخاب برای این سبزه است.
دما:
سبزه نارنج برای رشد مطلوب به دمای معتدل نیاز دارد. محدوده دمایی مناسب برای این گیاه بین ۱۵ تا ۲۵ درجه سانتیگراد است. تغییرات ناگهانی دما، به‌ویژه سرما، می‌تواند به سبزه آسیب برساند. بنابراین، باید از قرار دادن آن در نزدیکی منابع گرمایشی یا در معرض جریان هوای سرد اجتناب کرد. درست است که نارنج کمی تحمل سرما را دارد اما در صورت سرد بودن زیاد هوا و بخبندان این درخت دچار سرما زدگی شده و از بین می‌رود. این درخت برای به بار نشستن، به یک دوره هوای گرم در تابستان نیاز دارد و به طور کلی در نواحی گرمسیری رشد بهتر میوه های خوش طعم تری خواهد داد.
رطوبت :
گیاه سبزه نارنج به میزان مناسبی رطوبت نیازمند است. خاک باید همواره در حالت مرطوب قرار داشته باشد، اما از آبیاری بیش از حد که موجب غرقاب شدن و پوسیدگی ریشه‌ها می‌گردد، باید اجتناب نمود. بهترین شیوه برای آبیاری سبزه نارنج، آبدهی تدریجی و منظم است. همچنین می‌توانید از اسپری آب جهت مرطوب نگه داشتن برگ‌ها بهره ببرید.
خاک :
برای رشد مطلوب سبزه نارنج، خاک باید از زهکشی مناسب و غنی از مواد غذایی برخوردار باشد. ترکیبی از خاک گلدان و کود پوسیده گیاهی، بهترین انتخاب است. رطوبت خاک باید همواره حفظ شود، اما از آبیاری بیش از حد که موجب پوسیدگی ریشه‌ها می‌گردد، باید اجتناب کرد. همچنین می‌توان به صورت دوره‌ای از کودهای طبیعی برای تقویت خاک بهره برد.
تهویه :
برای رشد مطلوب سبزه نارنج، تامین جریان هوای تازه و ملایم ضروری است. محیط‌های بسته و فاقد گردش هوا، مناسب نگهداری این گیاه نیستند. بهتر است سبزه را در مکانی با تهویه کافی قرار دهید تا هوای تازه به آن برسد و رشد آن بهبود یابد.
کوددهی :
همانند باقی درختان، نارنج نیز برای به بار نشستن و رشد بهتر به کوددهی نیاز دارد. این امر با بالا رفتن سن درخت مهم تر می‌شود و هرچه درخت فرسوده تر می‌شود به کوددهی بیشتری نیاز دارد. فسفر، پتاسیم، نیتروژن، مس، منیزیم و منگنز از جمله مواد معدنی مورد نیاز این درخت برای رشد و میوه دهی بیشتر است. در صورتی که درخت نارنج را در خانه نگهداری می‌کنید، می‌توانید هر سال بهار به فاصله 5 سانتی متر از تنه آن برروی خاک، خاک برگ اضافه کنید تا نارنج مواد مورد نیاز خود را از آن دریافت کند.
بیماری‌ها و آفات :
برای پیشگیری از آسیب‌های احتمالی به گیاه سبزه نارنج، باید به طور منظم آن را مورد بازرسی قرار داد. یکی از مشکلات رایج در این گیاه، بیماری قارچی سفیدک پودری است که با تأمین رطوبت مناسب و تهویه کافی می‌توان از بروز آن جلوگیری کرد. در صورت مشاهده هرگونه آفت یا علائم بیماری، می‌توان از محصولات گیاهی و حشره‌کش‌های طبیعی و خانگی برای کنترل آن استفاده نمود.
چگونه سبزه نارنج را به نهال نارنج تبدیل کنیم ؟!
بعد از گذشت 2 سال از سبزه نارنج شما، اکنون زمان انتقال نهال های نارنج کوچک به باغچه و یا گلدان های بزرگ است. در صورت نگهداری از درخت نارنج در خانه باید آن را در مکانی پرنور قرار دهید و حرارت های زیاد را ار آن دور کنید. همچنین در تابستان آن را به بیرون ببرید تا از آفتاب صبحگاهی تابستان بهره مند شود و در ساعاتی از روز که گرما بسیار زیاد است آن را به سایه منتقل کنید. اما در هر صورت توصیه ما این است که برای داشتن یک درخت نارنج تنومند، بهتر است این نهال های کوچک را به باغچه انتقال دهید.
هرس سبزه نارنج :
با انجام هرس مرتب سبزه نارنج، گیاه قادر خواهد بود تا انرژی خود را به شکل مطلوب برای رشد و تولید برگهای تازه مصرف نماید. عملیات هرس منظم می‌تواند موجب بهبود موارد زیر گردد:
- با هرس مناسب، سبزه نارنج قادر خواهد بود شکلی منظم و جذاب به خود بگیرد که به زیبایی سفره هفت‌سین و فضای خانه می‌افزاید.
- با حذف اندام‌های گیاهی آلوده، ضعیف یا مریض، احتمال بروز بیماری‌ها و آفت‌زدگی کاهش می‌یابد و از گسترش آنها جلوگیری می‌شود.
- هرس می‌تواند رشد گیاه را تحریک کرده و موجب تولید برگ‌ها و شاخه‌های جدید شود.
زمان مناسب برای هرس
زمان مناسب برای هرس کردن نهال نارنج، مدتی پس از کاشت و زمانی است که گیاه به اندازه کافی رشد کرده باشد. معمولاً هنگامی که ارتفاع نهال به حدود ۱۰ تا ۱۵ سانتی‌متر رسید، می‌توان اقدام به هرس آن نمود. همچنین در طول دوره رویش، در صورت مشاهده برگ‌ها یا شاخه‌های ضعیف و آسیب‌دیده، می‌توان به صورت دوره‌ای نسبت به هرس آنها اقدام کرد.
ابزارهای لازم برای هرس
برای هرس سبزه نارنج به ابزارهای زیر نیاز دارید:
- قیچی باغبانی تیز و تمیز
- دستکش باغبانی (اختیاری)
- اسپری آب (برای مرطوب کردن گیاه پس از هرس)
روش‌های صحیح هرس
- برای انتخاب برگ‌ها و شاخه‌های مناسب جهت هرس، نخست باید نواحی ضعیف، آلوده یا آسیب‌دیده را شناسایی نمود. این قسمت‌ها معمولاً دارای رنگ کم‌رنگ، زرد یا قهوه‌ای بوده و ممکن است نشانه‌هایی از بیماری یا آفت را از خود بروز دهند.
- با استفاده از قیچی باغبانی تیز، شاخه‌های ضعیف یا آلوده را از نزدیک ریشه گیاه جدا کنید. مراقب باشید که به بخش‌های سالم گیاه آسیبی وارد نشود. هرس با دقت انجام شود تا از صدمه دیدن قسمت‌های سالم جلوگیری شود.
- برای اینکه نور و هوا به همه قسمت‌های گیاه دسترسی داشته باشد، در صورتی که تراکم سبزه نارنج شما زیاد شده است، می‌توانید برخی از شاخه‌ها و برگهای سالم را نیز هرس کنید. این امر موجب تقویت رشد گیاه و پیشگیری از ایجاد محیط مناسب برای بیماری‌ها و آفات می‌گردد.
- پس از انجام هرس، ضروری است وسایل باغبانی را پاکسازی نمایید تا از گسترش بیماری‌ها و آفات به سایر گیاهان پیشگیری گردد.
مراقبت‌های پس از هرس
پس از هرس، سبزه نارنج نیاز به مراقبت‌های ویژه‌ای دارد:
- آبیاری مناسب: پس از هرس، گیاه را به خوبی آبیاری کنید تا رطوبت کافی برای رشد جدید برگ‌ها و شاخه‌ها فراهم شود.
- نور کافی: سبزه را در مکانی با نور کافی قرار دهید تا گیاه بتواند انرژی لازم برای رشد را دریافت کند.
- تغذیه مناسب: از کودهای طبیعی یا کودهای مخصوص گیاهان آپارتمانی برای تقویت سبزه نارنج استفاده کنید.
اقتباس:سایر
تدوین:مینو غفوری ساداتیه
آدرس اینستاگرام:gooldono.stand.sidoos@
تلفن:09308743868
اشتراک گذاری
