گل شبدر ترشک,گیاه Oxalis corniculata (با نام فارسی شبدر ترشک و نام محلی ترشه واش) یکی از گیاهان دارویی است که از قدیم به عنوان غذا و دارو استفاده می‌شده است.ـ خانواده: Oxalidaceae ـ نام علمی: Oxalis purpureaگل شبدر ترشک,گیاه Oxalis corniculata این گیاه متعلق به تیره Oxalidaceae گیاهی علفی و یـک سـاله بـا میـوه کپسول و از جمله گیاهان دارویی با ارزشی است که درمناطق معتـدل ایـران بـه خـصوص منطاق شمالی در خاکی با pH حدود 63/7 رویش دارد. کلیه قسمت‌های گیاه مورد استفاده غذایی و دارویی قرار می‌گیرد و از قدیم الایام به عنوان سبزی مفیـد، معطـر و چاشـنی مـورد اسـتفاده قـرار مـی‌گرفـته است.اکسالیس اکتسلا (نام علمی: Oxalis acetosella) نام یک گونه از سرده شبدرترشک است. اجزای گل مضربی از ۵ است. پرچم‌ها منودلف(تک رشته ای) هستند و دارای ۵ خامه است. فاقد گوشواره است و طعم گس دارد. تخمدان فوقانی و تمکن محوری است. جام گل از ۵ گلبرگ و کاسه گل از ۵ کاسبرگ مجزا تشکیل شده‌است.اکسالیس اکتسلا، Oxalis acetosellaرده‌بندی علمیفرمانرو: گیاهانراسته: شبدرترشکسانانتیره: شبدرترشکیانسرده: شبدرترشک (سرده)گونه: O. acetosellaنام دوبخشیOxalis acetosellaگل شبدر ترشکو نام محلی ترشه واش
ترکیبات شیمیایی شبدر ترشک
ترشه واش یا شبدر ترشک از جمله گیاهان دارویی است که به عنوان یک آنتی اکسیدان قوی عمل کرده و دارای خواص ضد باکتریایی، ضد قارچی و ضد التهابی است. وجود انواع اسید های چرب، مواد معدنی، کربوهیدرات و پروتئین موجب شده است در درمان کم خونی، بیماری های کبد، کلیه، دستگاه گوارش، روده، یبوست، اسهال، سرگیجه، تب و … موثر بوده و به تقویت مو، ناخن و پوست کمک فراوانی کند.گل شبدر ترشک,گیاه Oxalis corniculataاسیدهای چرب عمده در عصاره گیاه ترش‌واش عبارتند از پالمیتیک اسید، مخلوطی از اولئیک، لینولئیک، لینولنیک و استئاریک اسید. عصاره‌های متانولی و اتانولی این گیاه نیز حاوی پروتئین، کربوهیدارت، گلیکوزیدها، فیتواسترول‌ها، ترکیبات فلاوونوئیدی، اسیدهای آمینه و روغن‌های فرار است. برگ‌های این گیاه حاوی تارتاریک اسید، سیتریک اسید، کلسیم اگزالات، فلاوون‌ها ، گلیکوفلاوون ها ، فلاونول‌ها و اسیدهای فنولیک مانند پارا-هیدروکسی بنزوئیک ، اسیدهای وانیلیک و سیرینجیک و ویتامین های C و E میباشد. گل شبدر ترشک,گیاه Oxalis corniculata
خواص تغذیه ای گل شبدر ترشک
مطالعات نشان داده است که سه نوع گلیکوفلاوون به نام‌های ایزوارینتین ، ایزوویتکسین و سرتیسین در برگ‌های گیاه شبدر ترشک وجود دارند. برگ‌های این گیاه دارای ارزش تغذیه‌ای می‌باشند و می‌توان آن را به عنوان یک سبزی خوراکی مصرف نمود.گیاه Oxalis corniculataبرگ‌های گیاه ترش‌واش غنی از مواد معدنی مانند سدیم (حدود 12/1 درصد)، پتاسیم (حدود 17/2 درصد)، کلسیم (حدود 51/2 درصد)، نیتروژن (حدود 56/3 درصد) و منیزیم (حدود 25/0 درصد) میباشد که این ترکیبات معدنی برای تنظیم چرخه‌های متابولیکی در بدن انسان ضروری می‌باشند. در مطالعات گذشته، عصاره گیاه فعالیت ضد میکروبی قوی علیه باکتری‌های گرم مثبت و منفی و همچنین باکتری‌های مقاوم به دارو نشان داده است.گل شبدر ترشک,گیاه Oxalis corniculataگیاهان تیره ترشک گیاهان عموماً علفی و دارای اعضای زیر زمینی گوشت دار یا غده ای و متورم جای دارند. بندرت نیز انواعی با ساقه چوبی و حتی به صورت درخت و یا نمونه هائی بالا رونده ممکن است در بین آنها وجود داشته باشد.گل شبدر ترشک,گیاه Oxalis corniculata
برخی مشخصات گل شبدر ترشک
گیاه پیازی دایمی، دارای برگ‌های سبز تیره، ارغوانی که از سه برگچه الماسی شکل با سطح زیرین ارغوانی رنگ تشکیل شده‌‌اند. سطح و حاشیه برگ‌ها کرکدار است. گل‌های قیفی شکل و کوچک آن در رنگ‌های کرم، سفید، صورتی یا ارغوانی در پائیز و زمستان ظاهر می‌شوند. حداکثر بلندی ۱۰ و گستردگی آن به ۱۵ سانتی‌متر می‌رسد. جهت کاشت در باغ‌های صخره‌ای مناسب است.از مشخصات دیگر این گیاهان آن است که برگهائی اغلب واقع در سطح زمین و منتهی به دمبرگ دراز دارند. پهنک برگ آنها معمولاً مرکب ار برگچه هائی به وضع متصل در یک نقطه (مانند Oxalis ها) و یا شانه ای می باشد.گل شبدر ترشک,گیاه Oxalis corniculata میوه آنها بصورت پوشینه (بندرت شفت) است. پراکندگی این گیاهان بیشتر در امریکای جنوبی، آفریقا جنوبی و ماداگاسکار میباشد و فقط جنس Oxalis که قسمت اعظم این گیاهان را تشکیل می دهد در مناطق متعدله کره زمین نفوذ پیدا نموده است.ـ نیازها:مکان کاملاً آفتابی خاک نسبتا حاصلخیز و غنی از هوموس که دارای زهکش خوب باشد. حداقل دمای قابل تحمل آن ۵- درجه سانتی‌گراد است.ـ ازدیاد:از طریق کاشت بذر در دمای ۱۸- ۱۳ درجه سانتی‌گراد در آخر زمستان یا اول بهار امکان‌پذیر است.
