گیاه پنج انگشت(250گونه)

گیاه پنج انگشت چیست؟

پنج انگشت که نام بزرگترین تیره از خانواده گیاهان Verbenaceae است، شامل 250 گونه در سراسر جهان است. این گیاه بومی مناطق مدیترانه‌ای و آسیاست. میوه و همچنین سایر قسمت های این گیاه، به طور معمول به عنوان یک داروی گیاهی برای درمان انواع بیماری ها استفاده می شود. پنج انگشت دارای برگ های پنجه مانند و گل های بنفش است، که بعد از فصل گرده افشانی، میوه ای قهوه ای پر رنگ می دهد و در بستر رودها و مناطق پست و دره ها بیشتر دیده می شود.  

خواص گیاه پنج انگشت :

یکی از ویژگی های محبوب پنج انگشت توانایی آن در کاهش علائم سندرم قبل از قاعدگی (PMS) است. این گیاه با متعادل کردن هورمون‌ های زنانه، علائم یائسگی را کاهش می‌ دهد. دمنوش گیاه پنج‌ انگشت سطح پروژسترون را در زنانی که دچار مشکل ناباروری هستند، افزایش می‌ دهد و ناباروری را درمان می‌ کند. اسانس های ساخته شده از این گیاه با قارچ ها و باکتری های مضر مانند باکتری های استافیلوکوک و سالمونلا مبارزه کنند. گیاه پنج‌ انگشت می‌ تواند به کاهش خطر ابتلا به انواع خاصی از سرطان‌ ها مانند سرطان پستان، روده‌ بزرگ و تخمدان کمک کند. گیاه پنج انگشت پوکی استخوان را درمان می‌ کند و سبب افزایش تراکم استخوان و بهبود سلامت استخوان می شود. گیاه پنج انگشت ولع شدید به خوردن را متوقف می‌ کند. بنابراین می تواند جلوی افزایش وزن را بگیرد. گیاه پنج انگشت باعث کاهش حملات صرع می شود. پنج انگشت، گیاه بسیار مؤثری برای درمان اختلالات قاعدگی است. از گیاه پنج انگشت، داروهایی به نام‌های پی ام اس پوز(pms pause) با مقدار ماده مؤثره ۳۷۵ میلی گرم در هرکپسول و ویتاگنوس (VITAGNUS)، فمودین(Femodin) با مقدار ماده مؤثره ۲۰ میلی‌گرم در هر قرص و آگنوگل (Agnugol) تهیه کرده‌اند که عصاره خشک این گیاه می‌باشد.

طبع گیاه این گیاه معتدل است و در برخی از متون طب سنتی از پنج انگشت با طبعی گرم و خشک، نام برده‌اند. مهم ترین خواص گیاه پنج انگشت به طور خلاصه عبارتند از:

فواید و خواص درمانی گیاه پنج انگشتی:

تسکین درد های سندرم پیش از قاعدگی : نزدیک به 75 درصد از زنان مبتلا به سندرم پیش از قاعدگی هستند و قطعا یک موضوع سلامتی در بسیاری از اذهان است. اگر مبتلا به سندرم پیش از قاعدگی هستید، هر ماه علائم فیزیکی و عاطفی ناخوشایندی مانند افسردگی، حساسیت سینه ها، جوش های پوستی و سردرد قبل از قاعدگی را تجربه می کنید که بین دو تا 14 روز قبل از دوره قاعدگی شما رخ می دهد. علائم سندرم پیش از قاعدگی می تواند تا حدود زیادی کاهش یابد و یا حتی با متعادل کردن هورمون از بین می رود. یکی از مهم ترین توصیه های گیاهی ،مصرف گیاه پنج انگشتی است که به درمان طبیعی سندرم پیش از قاعدگی کمک می کند ، زیرا منجر به از بین رفتن پرولاکتین از غده هیپوفیز می شود.

درمان اندومتریوز: اندومتریوز یک وضعیت غیرقابل تحمل است که با رشد غیر عادی سلول های اندومتریوز در لایه رحم ایجاد می شود. این رسوبات به طور معمول باعث تشکیل بافت زخمی می شوند. تحقیقات نشان می دهد که این گیاه برای تسکین درد و دیگر نشانه های مرتبط با این بیماری مفید است. مصرف 400 میلی گرم از گیاه پنج انگشتی به صورت ناشتا در حداقل 6 هفته به رفع درد کمک می کند.  

                           بهبود باروری زن : گیاه پنج انگشتی برای بهبود باروری، بخصوص برای زنان با نقص جسم زرد تخمدان مفید است. این زنان به دلیل آزاد نکردن پروژسترون توسط تخمدان ها دچار مشکل می شوند. این گیاه با مهار کردن ترشح هورمون محرک فولیکول (FSH) موجب افزایش ترشح هورمون جسم زرد (LH) و ترشح هورمون پروژسترون در بدن زنان می شود. در تحقیقی میان 48 زن ( 23 تا 39سال )که نابارور بودند ، در طی دوره عادت ماهانه سه ماه، هفت زن باردار شدند و 25 زن به سطح نرمال پروژسترون رسیدند که شانس بارداری در آنها افزایش یافت. کمک به چرخه قاعدگی : گیاه پنج انگشتی موجب طولانی شدن فاز لوتئال چرخه قاعدگی می شود. این گیاه فاقد هر گونه هورمونی است اما در ترشح هورمون جسم زرد یا همان هورمون LH به بدن کمک می نماید. اگر فاز لوتئال چرخه قاعدگی طولانی شود ترشح هورمون جسم زرد افزایش یافته و منجر به تخمک گذاری می شود. این نکته برای خانمهایی که با مشکل تخمک گذاری روبه رو هستند بسیار مفید است.  

درمان آمنوره : آمنوره بیماری است که در آن زنان در حین سنین باروری ناگهان چرخه قاعدگی اشان متوقف می شود. اگر باردار نیستید و عادت ماهانه تان متوقف شده، نشان می دهد مشکلی در بدنتان وجود دارد. آمنوره علل مختلفی دارد که ترشح بیش از حد پرولاکتین در بدن یکی از آنها است که می تواند موجب کمبود استروژن شود. با کمک مکمل پنج انگشتی، پرولاکتین را تعدیل کرده و استروژن و پروژسترون را متعادل کنید. این گیاه با افزایش ترشح هورمون پروژسترون قطع قاعدگی را درمان می کند. در تحقیقاتی که انجام شده است 65 درصد از زنانی که به دلایل مختلف دچار آمنوره یا قطع قاعدگی شده بودند پس از 6 ماه مصرف این گیاه ، سیکل قاعدگی آنها منظم شده بود.        

                       کاهش فیبروم رحمی : فیبروم رحم، تومورهای سرطانی نیستند و در داخل دیوارهای رحمی وجود دارد و اغلب منجر به تغییر اندازه یا شکل رحم و نیز چندین نشانه دیگر می شود. بهترین راه برای جلوگیری و کاهش فیبروم رحمی، حفظ تعادل مناسب هورمون است. گیاه پنج انگشتی می تواند به متعادل کردن نسبت استروژن و پروژسترون کمک کند. جلوگیری از سقط جنین : گیاه پنج انگشتی از سقط جنین در بارداری جلوگیری می کند. اگر سقط جنین به علت کاهش سطح هورمون پروژسترون باشد، گیاه پنج انگشتی با افزایش سطح هورمون پروژسترون می تواند از سقط جنین جلوگیری نماید . با وجودی که تا کنون عوارضی از مصرف این گیاه در بارداری مشاهده نشده است اما برای اطمینان خاطر قبل از مصرف با پزشک مشورت کنید. درمان بزرگی پروستات : هایپرپلازی خوش خیم پروستات ،بزرگ شدن غده پروستات است که می تواند باعث دفع مشکل ادرار شود. تحقیقات نشان می دهد عصاره گیاه پنج انگشتی برای پیش گیری و درمان بزرگی پروستات و سرطان آن مفید است زیرا گیاه پنج انگشتی موادی دارند که مانع تکثیر می شوند و سلول های سرطانی پروستات را می کشد.                               

افزایش شیر: گیاه پنج انگشتی می تواند میزان شیر در مادران را بدون هیچگونه عوارض بارداری افزایش دهد . یک تحقیق آلمانی نشان می دهد 15قطره از این گیاه سه بار در روز به افزایش مقدار شیر تولید شده توسط مادران کمک می کند. رفع آکنه: عدم تعادل هورمونی و نوسانات آن ،عامل اصلی آکنه و جوش صورت به ویژه در زنان است اگر در امتداد فک و چانه تان،آکنه دارید گیاه پنج انگشتی درمان طبیعی آکنه محسوب می شود که می تواند هورمون های شما را متعادل کند و به کاهش تشکیل آکنه در زنان کمک کند. تحقیقات اولیه حاکی از آن است که ممکن است به رفع آکنه های هورمونی، با تنظیم هورمون کمک کند.   کاهش علائم یائسگی: یائسگی پایان قاعدگی و باروری است که به 12 ماه بعد از آخرین دوره قاعدگی گفته می شود. این اتفاق ممکن است در دهه 40 یا 50 سالگی شما رخ دهد. تحقیقات نشان می دهد مکمل گیاه پنج انگشتی حاوی موادی است که قادر به کاهش علائم یائسگی می باشد.                               

کمک به رشد مو: روغن بدست آمده از برگ های درخت پنج انگشتی می تواند به عنوان داروی تقویت کننده مو به کار رود. مصرف منظم این روغن به تقویت مو، جلوگیری از ریزش مو و بهبود رشد مو کمک می کند. برخی افراد این روغن را به عنوان درمانی برای طاسی سر تجویز می کنند. درمان بیماری های التهابی: گیاه پنج انگشتی به دلیل داشتن ویتامین ث ، یکی از بهترین آنتی بیوتیک های طبیعی و عوامل ضد التهابی بشمار می رود . ایمنی بدن را افزایش می دهد و عود مکرر تب، تورم بیضه، ورم لوزه و التهاب گلو را خنثی می کند. می توانید عصاره آماده برگ های این گیاه، را سه بار در روز قرقره کنید تا عفونت لوزه را تسکین دهید. مفید برای اختلالات دستگاه گوارش: گیاه پنج انگشتی به تقویت و بهبود عملکرد سیستم گوارشی کمک می کند. علاوه بر این گیاه هضم غذا را بهبود می بخشد ،اشتها را تحریک کرده و به عنوان داروی ضد کرم عمل می کند که می تواند به عنوان عامل پاکسازی سیستم گوارشی بکار رود. مفید برای سیستم تنفسی : چای گیاهی درست شده از برگ های درخت پنج انگشتی برای پاک سازی خلط های انباشته در دستگاه تنفسی مشهور است. در نتیجه، راه های مسدود شده را پاکسازی می کند و تنفس را بهبود می بخشد. این یکی از دلایل اصلی استفاده از برگ ها درخت پنج انگشتی برای درمان برونشیت، آسم، برسامه و ذات الریه است.                               

مفید برای گردش خون: برگ های درخت پنج انگشتی را می توان برای تسکین هر نوع ورم در سیستم گردش خون مورد استفاده قرار داد. هم چنین برای درمان بیماری های التهابی موثر بر طحال و کبد مفید است. کمک به درمان بیماری های سیستم عصبی: می توانید گیاه پنج انگشتی را برای رفع بیماری های مختلف سیستم عصبی، سردرد خفیف تا روماتیسم و ورم مفاصل، سیاتیک و سینوویت مصرف کنید. هم چنین به افزایش قدرت حافظه و نیرو بخشی آن کمک می کند. کاهش ابتلا به سرطان: بسیاری از عوامل خارجی یا داخلی ممکن است شما را در معرض خطر ابتلا به سرطان قرار دهد. کاهش خطر سرطان یکی از فواید سلامتی گیاه پنج انگشتی است. بنابراین چای این گیاه را به رژیم غذایی خود اضافه کنید. عصاره این گیاه به مهار رشد سلول های بدخیم کمک می کند و نوشیدن منظم آن می تواند به کاهش خطر انواع خاصی از سرطان ها مانند پستان، روده و تخمدان کمک کند. افزایش میل جنسی : چای گیاه پنج انگشتی به دلیل داشتن فیتواستروژن در افزایش میل جنسی زنان موثر است. بنابراین زنانی که در سنین بارداری و یائسگی هستند هر روز چندین فنجان چای بنوشند تا از روابط جنسی خود لذت ببرند.                               

موارد دیگر استفاده از گیاه پنج انگشتی : اختلالات ذهنی:گیاه پنج انگشتی به عنوان داروی نیروبخش مغز عمل می کند و در نتیجه به درمان سردرد، سیاتیک ، بهبود حافظه کمک می کند. این گیاه اختلالات مجاری بینی و ذهنی را درمان می کند. مشکلات گوش:گیاه پنج انگشتی در درمان مشکلات گوش استفاده می شود. 1 – 2 قطره روغن آن را با عسل ترکیب و در گوش بریزید. دندان کودکان:ریشه آن در رویش اولین دندان کودک کمک می کند. تب:گیاه پنج انگشتی به عنوان داروی اصلی در تب تیفوئید و مالاریا به کار می رود. و برای درمان تب، ورم مخاط بینی مزمن و ناشنوایی مورد استفاده قرار می گیرد. ورم مفاصل مزمن:برگ های درخت گیاه پنج انگشتی را در آب بجوشانید و روی قسمت آسیب دیده ببندید. برای رفع سردرد، ورم مخاط بینی و ورم مفاصل مفید است.

عوارض جانبی گیاه پنج انگشت :

زیاده روی در مصرف این گیاه ممکن است سبب بروز سرگیجه، سردرد، ناراحتی معده، تهوع، خارش و راش پوستی شود. زنان باردار و افرادی که داروهای دارای بروموکریپتین و دوپامین مصرف می‌ کنند، نباید گیاه پنج‌ انگشت را به هر شکلی استفاده کنند. افرادی که قرص ضدبارداری مصرف می‌ کنند نیز نباید سراغ این گیاه بروند. گیاه پنج‌ انگشت با توجه به خواص ضد آندروژنی که دارد، ممکن است عوارضی برای باروری مردان داشته باشد. توصیه می‌ شود که قبل از مصرف گیاه پنج‌ انگشت برای اهداف دارویی، با پزشک یا ارائه‌ دهنده‌ مراقبت‌ های بهداشتی مشورت کنید.  

کلام آخر

در این مقاله با خواص گیاه پنج انگشت آشنا شدید. گیاه پنج انگشت از جمله گیاهان پرخاصیت است، که به خصوص خانم ها می توانند با مصرف آن سیستم دفاعی خود را بالا ببرند و همچنین آقایان ریسک طاسی و سرطان پروستات را در خود کاهش دهند. اما این نکته را به خاطر داشته باشید، که اگر داروهای هورمونی یا عصبی میل می کنید، قبل از استفاده از گیاه پنج انگشت حتما با پزشک خود مشورت کنید. از طرفی دیگر باید به این نکته اشاره کنیم این گیاه ممکن است باعث حس تهوع و مشکلات گوارشی برای برخی از افراد شود. اما در کل آن را گیاه بدون عوارضی می شناسند.  

تدوین:مینو غفوری ساداتیه

آدرس اینستاگرام:gooldono.stand.sidoos@

تلفن:09308743868