گل رز آبشار طلایی (2گونه)

نام انگلیسی : Rosa Banksiae

خانواده : رزاسه – Rosaceae

بومی : جنوب شرق آسیا

گل رز آبشار طلایی، گیاهی چندساله از جنس رزا (Rosa) و خانواده Rosaceae معمولا به عنوان رز Lady Banks در جهان شناخته میشود.

بومی مرکز و غرب چین بیشتر در استان گانسو ، گوئیژو ، هنان ، هوبئی ، جیانگ سو ، سیچوان و یوننانو در کوه ها وارتفاعات ۵۰۰ تا ۲۲۰۰ متر رشد می کند.گل آبشار طلایی به صورت درختچه ای است و میتواند بیش از ۶ متر بلند شود.

بر خلاف بسیاری از گل های سرخ (رز)، این گونه بدون تیغ و خار است هر چند ممکن است برخی از اقسام آن تیغ هایی تا ۵ میلی متر در شاخه های تنومند داشته باشند. برگهای این درخت همیشه سبز ، به طول ۴ تا ۶ سانتی متر ، با سه تا پنج (به ندرت هفت) برگچه به طول ۲ تا ۵ سانتی متر با حاشیه دندانه دار است.

گلهای آن کوچک هستند و ۱٫۵ تا ۲٫۵ سانتی متر قطر دارند و عموماً سفید یا زرد کمرنگ می باشند.با توجه به کتاب رکوردهای جهانی گینس ، بزرگترین گل رز آبشار طلایی در جهان در حاشیه سنگ قبری در آریزونا است که بیش از ۸۶۰۰ فوت مربع (۷۹۹ متر مربع) است و دارای تنه ۱۲ فوت (۳٫۶ متری) است و در سال ۱۸۸۵ کاشته شد.

این درختچه رونده و خزان کننده دارای به گل هایی به رنگ طلایی است که در ابتدای بهار ظاهر می گردد و ارزش اقتصادی آن به گلهایش است.تکثیر گل رز آبشار طلایی به‌ وسیله قلمه خشبی در پائیز و پیوند جوانه در تابستان امکان‌پذیر است.

آبیاری:

گل رز آبشار طلایی را بهتر است به شکل منظم و مرتب آبیاری کرد . اگر این گیاهان در دو سال اول کاشت به خوبی آبیاری شوند ریشه هایی گسترده و عمیق می یابند و در سالهای بعد نیاز چندانی به آبیاری ندارند . بنابراین در دو سال اول کاشت این گیاهان بهتر است زمانی که سطح خاک نسبتا خشک شد نسبت به آبیاری آنان اقدام کرد.

خیس بودن همیشگی خاک و عدم اجازه خشک شدن سطح موجب خفگی ریشه ها و در نتیجه کندی رشد و ریزش برگها و گلها و حتی از بین رفتن گیاه خواهد شد. خشکی کشیدن بخصوص در دو سال اول موجب رشد ضعیف و عدم توسعه مناسب شاخسار گیاه خواهد شد. در مورد گیاهان بالغ فقط زمانی که هوا گرم و خاک خشک شده است کافی است گاه گاهی عمل آبیاری را انجام داد.

نور:

به مکانی با افتاب کامل نیاز دارد یعنی وجود حداقل ۶ ساعت تابش نور خورشید به رشد و سلامت و گلدهی مناسب این گیاه کمک می کند اگرچه در مکانهای نیمه سایه نیز قابل کشت است یعنی مکانهایی که حدود ۴ ساعت افتاب مستقیم دارند اما میزان گلدهی آن کاسته می شود.

کاشت آن در مکانهای سایه نیز توصیه نمی شود چون علاوه بر عدم گلدهی در چنین مکانهایی رشد خوب  و قوی نیز نخواهد داشت . اگر در منطقه ای زندگی می کنید که تابستانهای بسیار گرمی دارد بهتر گیاه را در مکانی بکارید که از صبح تا حدود ظهر از آفتاب برخوردار باشد اما بعد از آن مکان کاشت سایه داشته باشد .

دما:

گفته می شود که تا ۲۳- در زمستان تحمل می کند اما در این دما اکثر برگهای خود را از دست می دهد و بسیاری از شاخه های جوان نیز خشک می شوند . مطمئن ترین دمای سرد برای این گیاه حدود ۱۲- است که می تواند با حداقل تلفات زمستان را سپری کند.

همچنین به دلیل عادت همیشه سبز بودن اگر در زمستان برف سنگین ببارد احتمال شکستگی شاخسار وجود دارد. با گرمای هوا تا حدود ۳۵ درجه مشکلی ندارد اما توجه کنید که هر مقدار هوا گرمتر شود می بایست به آبیاری این گیاه بیشتر توجه کرد و مانع از خشکی کشیدن گیاه شد.

این گیاه دارای دو گونه است:

* Rosa banksiae var. banksiae: پرگلبرگ است. نوعی خودرو است و گل آن به رنگ سفید است. به نظر می‌آید که رقم بسیار محبوب Rosa banksiae ‘Lutea’ به رنگ زرد از آن به وجود آمده‌است.
** Rosa banksiae var. normalis Regel دارای ۵ گلبرگ است.
رقم R. banksiae ‘Lutescens’ نیز گل‌هایی به رنگ زرد روشن دارد. با توجه به کتاب رکوردهای جهانی گینس، بزرگترین گل رز آبشار طلایی در جهان در توم‌استون، آریزونا است, که بیش از ۷۹۹ متر مربع است و دارای تنه ۳٫۶ متری است و در سال ۱۸۸۵ کاشته شد.

خاک:

در مورد خاک سختگیر نیست اما بهتر است خاک زهکش خوبی داشته باشد چون ماندگاری آب و خیس بودن همیشگی اطراف ریشه ها در نهایت موجب خفگی و از بین رفتن ریشه های این گیاه می شود . وجود مواد ارگانیک به رشد بهتر این گیاه کمک می کند بنابراین در زمان کاشت بهتر است خاک محل کاشت با خاک برگ و یا کود بسیار پوسیده دامی مخلوط شود . هر ساله نیز  با شروع فصل رشد می توان با فاصله حدود ۱۵ سانتی از تنه اصلی گیاه لایه ای به ضخامت ۱۰ سانت از خاک برگ و یا کود پوسیده دامی استفاده کرد .

این گیاه بخصوص نمونه های بالغ نیازی به کوددهی شیمیایی ندارند اما اگر به مصرف این مواد اصرار دارید می توانید در طی فصل رشد تا اواسط تابستان کودی همانند ۲۰-۲۰-۲۰ را هر ماه با غلظت یک در هزار مصرف کنید . مصرف کود در اواخر تابستان موجب رشد ساقه های جوان می شود که در برابر سرمای زمستانه حساس هستند و امکان دارد که از بین بروند .

تکثیر:

این گیاهان از طریق کاشت بذر ، جدا سازی پاجوش و یا کاشت قلمه انجام می شود .  زمان تهیه قلمه بعد از اتمام فصل گل است در واقع از این گیاه قلمه نیمه چوبی تهیه می شود. از ساقه هایی که حدود ۴ میلیمتر ضخامت دارند می تواند قلمه تهیه کرد. برش را نیز از زیر فاصله حدود ۶ میلیمتری یک دسته برگ بزنید تا قلمه را از گیاه مادری جدا کنید طول قلمه ۱۵-۱۲ سانتیمتر است و برگهای پایین قلمه را جدا کنید تا کاشتن قلمه ها آسانتر باشد در قسمت بالا نیز قلمه می تواند ۵-۳ عدد برگچه داشته باشد .

پوست دو سانتیمتر از قسمت انتهایی قلمه را می توان با چاقو خراش داد این کار به ریشه زایی بهتر کمک می کند البته توجه کنید که فقط پوست خراشیده و یا برداشته شود و به چوب زیرین آسیب نرسد . کاربرد پودرهای مخصوص ریشه زایی نیز به روند ریشه دار شدن قلمه ها بسیا رکمک می کند .

کافی است انتهای قلمه ها در داخل این پودرها فرو برده و آغشته شود و بعد قلمه ها کاشت شوند برای کاشت می توان از مخلوطهای مختلف مثل خاک برگ +شن (منظور ماسه بادی نیست بلکه شن با ذرات حدود ۲ میلمیتر است) و یا کوکوپیت +پرلایت استفاده کرد. حداق یک سوم قلمه ها باید در داخل محیط کاشت قرار گیریند .  روی گلدان محتوی قلمه ها می توان پلاستیکی شفاف کشید تا به حفظ رطوبت کمک شود .

اگر بر روی پلاستیک چند عدد منفذ ریز وجود داشته باشد علاوه بر حفظ رطوبت به تهویه هوا و جلوگیری از شیوع برخی بیماری های قارچی نیز کمک می شود. گلدان را در مکانی روشن اما به دور از تابش مستقیم نور آفتاب قرار دهید.  ریشه زایی حدود ۶-۴ هفته طول می کشد.  بعد از این مدت می توان پلاستیک را برداشت . این گیاهان معمولا تولید بذر ندارند زیرا نوع پر گلبرگ آن که طرفدار دارد به دلیل تبدیل شدن اگر اندامهای تولید مثلی همانند پرچمها به گلبرگ اصلا توانایی تولید مثل و تولید بذر ندارند .

مشکلات:

به بیماری و یا آفت خاصی حساسیت ندارد در واقع یکی از انواع گیاهان رز است که نسبت به اکثر بیماری های شایع و متداول گیاهان رز مقاومت قابل توجهی دارد.

تدوین:مینو غفوری ساداتیه

آدرس اینستاگرام:gooldono.stand.sidoos@

تلفن:09308743868