گل شاه پسند (بیش از 14نوع)
در این مقاله قصد داریم، ابتدا به معرفی و مشخصات گل شاه پسند پرداخته و در ادامه به سراغ خواص درمانی و اصول نگهداری و پرورش در خاک و در آب خواهیم پرداخت. آموزش قدم به قدم تکثیر تا آفات و بیماری به همراه معرفی انواع مختلف این گل، شما را از مطالعه منابع متعدد بی نیاز میکند. در مجموع سعی شده است تا در این مقاله همه ی اطلاعات موجود گرد آوری شود تا شما نیز با این گیاه آشنا شوید که در صورت بروز هر گونه مشکل، دانش و مهارت لازم را داشته باشید.
گل شاه پسند گیاهی با عادت رشد درختچه‌ای بوده و از خانواده Verbenaceae و نام علمی Verbena Bonariensis، متعلق به تیرۀ شاپسند است. گفته شده که در صورت داشتن قیم می‌تواند حتی تا ارتفاع ۱۵ متری رشد کند، ولی چنین ارتفاعی در ایران مشاهده نشده، بلکه ارتفاعی که معمولاً دیده شده ارتفاعی برایر ۱ تا ۳ متر است. این گونه به شدت متنوع، پیچیده و کمپلکس است، به طوری که حدود ۶۰۰ رقم زینتی، وحشی و دورگه از آن وجود دارد.
برگهای بیضی آن با آرایش متقابل روی ساقه‌های چهار گوش خاردار (کرکهای سفت) چیده شده‌اند. البته رقم‌های زینتی آن خار ندارند. تماس پوست با شاخ و برگ و خارهای آن موجب بروز خارش و ایجاد حساسیت می‌شود. گل آذین شاه پسند درختچه‌ای به صورت خوشۀ انتهایی با ۲۰ تا ۴۰ گل ظاهر می‌شود. رنگ گل‌ها در شاه پسند متنوع بوده و به رنگ‌های زرد، نارنجی، قرمز، سفید، صورتی و بنفش دیده می‌شود. گل‌ها به موازات مسن شدن تغییر رنگ می‌دهند، و این مسئله موجب می‌شود که گل آذین دو رنگ دیده شود.
شاپسند درختچه کوچک گلدانی است که در مناطق سردسیر و هوای زمستانی باید در گلخانه نگهداری شود. در دمای حدود صفر از بین می‌رود. در مناطق گرمسیر در هوای آزاد کشت شده و گاهی به عنوان گیاه فضای سبز نیز استفاده می‌شود. برگهای آن متقابل و دائمی است و در نتیجه خرد شدن برگ‌ها بوی نسبتا زننده‌ای می‌دهد. گل‌ها خوشه‌ای و به رنگ زرد و قرمزند و میوه آن به صورت حبه‌های آبی تا سیاه دیده می‌شوند.
خواص گل شاه پسند
خواص داروئیی درم کرده گیاه شاه پسند با مقداری که پزشک تعیین می کند(به مقدار ۱۵ درصد) برای تسکین اعصاب و پائین امدن درجه تب مفید میب اشد.عصاره سیال آن با دستور پزشک همین اثر را دارد.عطر ملایم و مطبوعی از شاه پسند تهیه می شود که در داروسازی برای خوشبو کردن پمادهای طبی مصرف می شود.
انواع مختلف گیاه شاه پسند
همانطور که قبلاً گفته شد، گیاهان شاه پسند در انواع رنگ ها طیف رنگی متنوعی مثل بنفش، صورتی و قرمز در دسترس هستند، اما همه این گیاهان برای پروانه ها بسیار جذاب هستند. از گیاهان شاه پسند نیز در تهیه داروهای گیاهی برای درمان بیماری های دستگاه گوارش استفاده می شود.
۱) شاه پسند درختچه‌ای
نام علمی: Lantana
نام های خارجی: Red (Yellow, Wild) Sage، Lantana
درختچه های متراکم و شاه پسند بسیار مقاوم در برابر خشکی هستند. می تواند در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری در طول سال رشد کند. لانتانا یا شاه پسند یک درخت علف هرز محسوب می شود. اما گونه یتِیم (tame) در نظر گرفته شده را می توان یک آبشار کوچک روی دیوار یا حتی در یک کاسه در نظر گرفت. اگرچه گفته می شود گونه کامارا در بسیاری از نقاط علف هرز شناخت شده است و باعث درد سرهای زیادی در فضای باز می شود
با این حال، عناصر پاکوتاه اغلب کم دانه بوده و کاملاً بی ضرر هستند. ارتفاع برخی از موارد جدید می تواند ۳ متر یا بیشتر باشد. گل های چشم نواز این گیاه قرمز، زرد، نارنجی، کرم و سفید است. این گیاه چند ساله نیست. بعد از دو سال به بلوغ می رسد. از اولین سال زندگی خود شکوفا می شود.
۲) شاه پسند یک ساله یا شاه پسند دایمی
نام علمی: verbena hortensis
بیش از ۷۰ گونه گیاهی در Verbana وجود دارد. این ها بومی ایالات متحده هستند و شامل گونه های یک ساله، چند ساله و مقاوم در برابر سرما هستند. گل ها شبیه به درخت شاه پسند هستند. شاه پسند یکی از رایج ترین آنهاست و به عنوان گل بهاری و تابستانی در مناطق معتدل کاشته می شود. گل ها نسبتاً انبوه قرمز – بنفش – زرد – سفيد بوده و براي کاشت در باغ هاي صخره اي توصيه مي شود.
باید آن را در مکان های آفتابی پرورش داد. در بهار، تابستان و پاییز شکوفا می شود و با اولین سرما شدید از بین می رود. اگر گیاهان را در گلدان کاشته شود و در فصل سرما به داخل برده شود، در زمستان شکوفا می شود
بذرها در اواخر اسفند و اوایل بهار در گلخانه کاشته می شوند و نهال زود رس می شود. در مناطق معتدل، بذر شاهبسند معمولاً پس از فروکش كردن سرما، در خارج از خانه با بذر گل های پامچال یا بهاره كاشته مي شود. همچنین می تواند با قلمه زدن تولید مثل کند.
۳) گل شاه پسند سفید برفی
نام علمی: Lantana white
گل شاه پسند سفید یک گل زیبا و زینتی است. همانطور که از نام آن پیداست، این گل دارای یک گل سفید نسبتاً بزرگ است که روی شاخه این گیاه ظاهر می شود و هنگام شکوفایی منظره زیبایی از گل های سفید ایجاد می کند. به صورت گیاهی رشد می کند.
این گیاه علفی هرز یک ساله است که هر دو سال یک بار نیز در برخی مناطق کاشته می شود و چند ساله است. این گیاه دارای برگ های بیضی شکل و دندانه دار است و در ساقه و قسمت علفی این گیاه موهای خشک وجود دارد. این گیاه رشد نسبتاً آهسته ای دارد. برگ های این گیاه سبز است
گل های این گیاه به صورت آذین بسته و شبیه چتر است و عطر خاصی را به فضا تزریق می کند و فضای کاشته شده را معطر می کند. این گیاه بومی مناطق استوایی است. شاهبسند پایه و ساقه ای خاردار دارد که با نزدیک شدن به دست و برخورد به آن احساس خارش می کند.
اعداد مختلفی دارد. بیش از ۲۰۰ گونه از این گل شناسایی شده است. ارتفاع این گیاه، بسته به ارقام انواع مختلف، بین ۲۰-۷۰ سانتی متر و گاهی بیشتر است. ارتفاع برخی از گونه های این گیاه به دو تا سه متر می رسد. این گیاه دوره گلدهی طولانی دارد و تا اوایل زمستان شکوفا می شود و به عنوان یک گیاه همیشه سبز در مناطق استوایی شناخته می شود.
این گیاه را می توان در گلدان، بیرون و باغچه و هوای آزاد پرورش داد. این گیاه مقاومی است و به سرما حساس است و اگر هوا خیلی سرد باشد گیاه می میرد. در برابر کمبود آبی مقاوم هستند گل های نسبتاً بزرگی دارد و یک گیاه همیشه سبز است. به راحتی توسط بذر تکثیر می شود.
۴) شاه پسند ارغوانی
نام علمی: VERBENA BONARIENSIS
نام انگلیسی: PURPLETOP VERVAIN
گیاه “شاهپسند ارغوانی” یا ” شاهپسند خوشه ای” گیاهی علفی و یکساله یا چندساله از خانواده شاهپسند یا گل ماهور می باشد. این گیاه بومی نواحی گرمسیر آمریکای جنوبی است. که در نواحی گرم و مرطوب از کلمبیا و برزیل تا آرژانتین و شیلی یافت می شود.
شاهپسند ارغوانی گیاهی چند ساله با شاخه های باریک و بلند است. آنها می توانند به ارتفاع حدود ۱۲۰ سانتی متر و عرض تاجی به گستردگی ۹۰ سانتی متر برسند. گیاهان بالغ دارای شاخه ها و ساقه های چوبی نیز خواهند بود. گل ها بنفش هستند و رایحه ای شبیه رایحه اسطوخودوس و گل رز است.
این گل ها در انتهای یا کنار ساقه ها جمع می شوند. گلدهی از نیمه تابستان تا شروع یخبندان های پاییزی ادامه خواهد داشت. ساقه های این گیاهان به صورت مربع و دارای دهانه های طولانی است. برگ ها بیضی شکل تا تخم مرغی و دارای یک حاشیه نوک تیز به طول حدود ۱۰ سانتی متر است.
این گیاه پلی پلوئید بوده و بیش از 14 کروموزوم دارد. همچنین این گونه ی گیاهی دارای دو زیر گونه به نام های Verbena bonariensis subsp. bonariensis L. و Verbena bonariensis subsp. conglomerata است.
۵) پیچ معین التجار
نام علمی: clerodendrum
دو نوع از این پیچ وجود دارد که در گلخانه ها و همچنین در مناطق گرم بسیار رشد می کند و ارتفاع آنها به دو متر می رسد. آنها برگ های دائمی دارند. دارای برگهای دائمی سفید هستند با قلمه زنی به راحتی تولید مثل می کند و نوع قرمز را می توان از طریق مواد هورمونی ریشه زا و در زیر گیاه و با اسپری کردن و پیوند دادن روی گونه سفید تکثیر کرد.
این گیاه بسیار زیبا برای پاسیوهای گرم، مرطوب و روشن است. تکثیر نوع قرمز را می توان با قلمه زنی ریشه ها نیز امکانپذیر کرد.
۶) کاریوپتریس
نام علمی: caryopteris clandonensis
این درختچه ای است با گل های آبی زیبا. گیاه پس از ۳ سال به ۱ متر ارتفاع می رسد، شاخه های آن بسیار متراکم است و قطر گیاه از هر طرف حدود یک متر است. بذرها در کنار گیاه می ریزند و هر ساله خود به خود سبز می شوند و انتقال آن ها به مکان جدید آسان است.
۷) کالیکارپا
نام علمی: callicarpa japonica
این یک درختچه جالبی است که شکوفه های سفید تولید می کند، میوه های بنفش آن از پاییز تا اواسط زمستان روی درخت باقی می مانند و مانند دانه های تسبیح کوچک می درخشند و با قلمه زدن و کاشت بذر تولید مثل می کنند، در فضای باز رشد می کنند و و مقاوم به سرماست.
۸) شاپسند آبی
نام انگیلسی: Lantana blue
این گیاه از نوع بالا رونده است و دارای گل های بنفش آبی است.
۹) بونارینسیس
نام علمی: Lantana Bonarincis
این نوع گیاه شاه پسند تا ۱۸۲ سانتی متر رشد می کند و بومی مناطق گرمسیری است.
۱۰) گریستون دافن
نام علمی: Lantana Griston Daphne
این گیاه دارای گل های بنفش معطر است.
۱۱) هوم استد بنفش
نام علمی: Lantana Home is purple
این گیاه که باید در محیط باغ و باغچه پرورش یابد، دارای گل های بنفش و متعلق به مناطق استوایی است.
۱۲) لانایی سلطنتی بنفش
نام علمی: Lantana Purple Royal Lanai
این گیاه دارای گل هایی به رنگ بنفش مایل به سفید می باشد.
۱۳) تاپین سریز
نام علمی: Lantana Tapin Series
این گیاهان دارای شاخ و برگ های ریز و سوزنی شکل هستند.
۱۴) رز تگزاس
نام علمی: Lantana Texas Roses
این گیاهان که دارای گل های قرمز هستند، عمر کمتری نسبت به سایر گونه ها دارند.
نحوه کاشت و نگهداری گل شاه پسند
نور
این گیاه بایستی در جای آفتاب گیر کاشته شود و ایام گرما و تابستان آن ها را آب فراوان داد. یکی از روش های تکثیر شاپسند دایمی از طریق بذر است که در شهریور ماه روی خزانه می کارند. پس از آن که بوته ها ۶ برگه شد بهتر است آن ها را روی خزانه ی دیگری به فواصل ۱۰ سانتی متر مربع نشا کنند.
روش دیگر ازدیاد شاه پسند توسط قلمه ساقه در بهار است. بوته هایی را که درهوای آزاد کاشته اند باید اوایل آبان ماه بیرون آورده به گلخانه ببرند.
گلدهی
زمان گل دهی شاهپسند اواسط تابستان تا اواسط پاییز است. مقاوم به گرما و کم آبی است. در هر نوع خاک رشد می کند، در فضای سبز کاشت در پارکها، چمن کاریها، میادین و بولوارها وضعیت سازگاری با شرایط اکولوژیک موجودخوب است. گل شاپسند دایمی درختچه ای پا کوتاه یا پا بلند است با برگ های متقابل و دائمی که در نتیجه خرد شدن بوی نسبتا زننده ای می دهد. گل های آن به صورت خوشه ای و به رنگ قرمز و زرد است و میوه آن به صورت حبه های آبی تا سیاه دیده می شود.
دما و خاک
دمای حداکثر بحرانی تاکنون برای این درختچه به ثبت نرسیده است، ولی رشد شاخه‌های آن در حدود ۵ درجه سانتی گراد متوقف می‌شود. با وجود اینکه شرایط خشک را به مدت طولانی تحمل میکند، ولی برای رشد بالقوه نیازمند خاک‌های همیشه مرطوب است، به قدری رطوبت برای رشد آن تعیین کننده است که با وجود رطوبت کافی، در خاک‌های ضعیف و حتی شن تقریباٌ خالص رشد و نمو میکند.
این درختچه خاصیت دگرآسیبی (Allelopathy) داشته و تندش بذر و رشد طولی ریشه‌های بسیاری از گیاهان را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
آبیاری
متوسط است اما باید در روز های آفتابی شدید به صورت دائم آبیاری شوند تا خاک مرطوب باشدو آسیبی به گل ها نرسد.
کوددهی
گیاه شاه پسند به کود زیاد و احتیاج به کوددهی ندارد و کافی است از بهار تا زمستان ماهیانه با کودهای آلی آن را تغذیه کنید.
هرس کردن
جدا كردن برگ های خشک گیاه سرعت رشد آن را افزایش داده و رشد برگ های جدید را تشویق می کند.
تکثیر
ازدیاد شاهپسند به وسیله بذر انجام می پذیرد.بذر را در آخر زمستان در شاسی می کارند و سپس نباتات حاصله را دراواخر فروردین در خزانه هوای آزاد نشاء نموده و بالاخره در اردیبهشت ماه در بستر اصلی نشاءها را با فاصله ۱۵-۲۰ سانتی متر از همدیگر می کارند.گاهی شاه پسند را از طریق قلمه نیز تکثیر می نمایند.
در این حالت در فصل بهار قلمه هایی از نباتات مادری که زمستان را در گلخانه سرد یا زیر شاسی نگهداری کرده اند برداشت نموده وری کوش کاشته می شود تا قلمه ها ریشه دار شوند.شرط قلمه گیری آنست که قلمه ها از شاخه های جوان تهیه شود.
آفات و بیماری
گیاهان شاه پسند در معرض طیف وسیعی از آفات هستند. برخی از آفات رایج که به گیاهان شاه پسند حمله می کنند شامل شته، کنه عنکبوت، حشرات مقیاس، گله حشرات اردی و تریپس است. استفاده از حشره کش ها به تسکین علائم این آفات و بیماری ها در گیاه کمک می کند. برای جلوگیری از آفات روی این گیاه، از قرار دادن آنها در سایه خودداری کنید و آنها را در خاک سنگین و غیر قابل نفوذ بکارید.
جمع بندی
در این مقاله به معرفی انواع گل شاپسند دایمی، شرایط کاشت و نگهداری و خواص دارویی شگفت انگیز گل شاپسند دایمی پرداختیم. امیدواریم که مطالب برایتان مفید بوده باشد و گل شاپسند دایمی را به خوبی شناخته باشید.
(پرسش و پاسخ)
مناسب ترین دما برای شاپسند دایمی چند درجه است؟
دمای حداکثر بحرانی تاکنون برای این درختچه به ثبت نرسیده است، ولی رشد شاخه‌های آن در حدود ۵ درجه سانتی گراد متوقف می‌شود.
فصل گلدهی شاپسند دایمی چه فصلی است؟
زمان گل دهی شاهپسند اواسط تابستان تا اواسط پاییز است.
شاپسند دایمی به چه مقدار آب نیاز دارد؟
متوسط است اما باید در روز های آفتابی شدید به صورت دائم آبیاری شوند تا خاک مرطوب باشدو آسیبی به گل ها نرسد.
دلایل گل ندادن گیاه شاهپسند چیست؟
گیاه شاه پسند برای شکوفایی خوب به آفتاب کامل نیاز دارد. بنابراین باید آن ها را در محلی که حداقل ۶ ساعت در معرض آفتاب قرار دارند بکارید و بهتر است هشت ساعت یا بیشتر در معرض آفتاب قرار بگیرید. وقتی گیاهان گلدار مانند شاهپسند از تابش خورشید زیاد محروم باشند، انرژی کافی برای گل ها دریافت نمی کنند.
علت زرد شدن و خشک شدن شاه پسند چیست؟
زرد شدن برگ های گیاه و پوسیدگی ریشه نیز به دلیل عدم تهویه مناسب خاک اتفاق می افتد.
تدوین:مینو غفوری ساداتیه
آدرس اینستاگرام:gooldono.stand.sidoos@
تلفن:09308743868
اشتراک گذاری
